Jika kita rujuk semula kepada
perbincangan mengenai sejarah kemunculan orientalisme yang telah dibicarakan
sebelum ini, telah didapati bahawa terdapat dua sudut yang perlu diberi
perhatian iaitu:
1. Aktiviti
rasmi iaitu setelah berlakunya perhimpunan gereja Vienna yang mana ia telah
membuat keputusan untuk mewujudkan pengajian oriental di beberapa pusat pengajian
yang terdapat di Barat.
2. Aktiviti
yang berlaku dan telah dijalankan sebelum perhimpunan gereja Vienna. Walaupun
jika dilihat dari satu sudut, orientalisme ini dikaitkan dengan ilmiah dan
akademik, tetapi kelahiran atau kemunculannya secara rasmi mempunyai tujuan,
objektif, motif dan matlamatnya yang tersendiri. Ia mempunyai kaitan juga
dengan hubungan antara Kristian dan Islam. Perselisihan yang berlaku antara
keduanya yang mana telah mencetuskan Perang Salib merupakan salah satu sebab
gerakan ini ditubuhkan. Kemudian gerakan ini diatur secara tersusun bagi mencapai
matlamat utama mereka.
 |
| Al-Istisyaraq wal mustasyriqun, malahaum wama alaihim |
Para
orientalis tersebut mencipta gerakan atau persatuan-persatuan yang sistematik
dengan menghabiskan masa yang panjang serta tenaga dan wang yang banyak menurut
Mustafa al-Siba’i di dalam bukunya “Al-Istisyaraq wal mustasyriqun, malahaum
wama alaihim” yang mengatakan bahawa ia didorong oleh faktor-faktor berikut:
i. Dorongan Keagamaan
ii. Dorongan Penjajahan
iii. Dorongan Perniagaan
iv. Dorongan Politik
v. Dorongan Ilmiah
Faktor utama
gerakan orientalisme ini ialah keagamaan iaitu agama Kristian. Menurut Sheikh
Hamdi Zaqzuq,[1]
para sejarawan di kalangan orientalis menyakini bahawa faktor keagamaan
merupakan faktor yang mempunyai motif yang besar bagi perkembangan gerakan ini
dan penubuhan akademi pengajian bahasa Arab dan kajian Islam di Eropah.
Para
orientalis yang pertama sekali terdiri dari daripada ilmuan agama dari Vatikan,
pendita Rome-Katolik, paderi, dan sebagainya yang mula-mula mengembangkan
orientalisme. Selepas itu, para penguasa dan raja-raja pula mula terpengaruh
dan tertarik dengan gerakan ini. Antara mereka ialah Jebert De Orliac (938 –
1003 Masihi), Dicuil, Perre Le Veherable (1094 – 1156 Masihi), Daniel of Morley
Scot dan lain-lain.
Tujuan utama mereka adalah untuk memburuk-burukkan serta
memutar belitkan kebenaran dan hakikat agama Islam kerana bagi mereka agama
Islam merupakan musuh yang paling utama kepada agama Kristian. Agama Islam
boleh menandingi serta mengatasi agama-agama yang ada termasuklah agama
Kristian. Antara kenyataan oleh orientalis yang menunjukkan bahawa tujuan utama
penubuhan ini adalah kerana agama ialah:
“Jika usaha ini ternyata di antara perkara-perkara tambahan dan keduanya kerana musuh tidak perlu diserang dengan senjata, tetapi aku berhajat supaya di negeri yang mempunyai raja yang agung mestilah ada benteng pertahanan sama ada untuk perhiasan atau kedua-duanya. Nabi Sulaiman A.S membuat senjata untuk pertahanan walaupun ia tidak diperlukan pada zaman itu. Nabi Daud A.S membuat perhiasan walaupun bukan untuk kegunaan zamannya (teks ini berlainan dengan kandungan al-Quran yang sebenar. Nabi Sulaiman A.S membuat perhiasan manakala Nabi Daud A.S membuat senjata). Begitu jugalah halnya dengan usaha ini, walaupun tidak boleh mengkristiankan umat Islam, tetapi cukup sekadar pihak gereja dapat memberi pertolongan kepada orang yang lemah dan susah.”
Selain itu
menurut Lawrans Brown “bahaya yang sebenar adalah wujud dalam sistem Islam yang
berkemampuan untuk berkembang dan mempengaruhi serta kesesuaiannya yang mana ia
dengan ini dapat menjadi satu-satunya benteng yang boleh menyekat penjajahan
Eropah”.
ii. Faktor Penjajahan
Faktor
seterusnya yang mendorong gerakan orientalisme ini ialah penjajahan yang mana
setelah kaum Nasrani telah kalah dalam Perang Salib.[2]
Apa yang bermain di dalam fikiran mereka ialah “apakah yang telah mendorong
kekuatan mereka (umat Islam)”. Para orientalis telah mengkaji adat istiadat,
kebudayaan, agama serta hal-hal yang lain yang berkaitan dengan agama Islam
untuk dijadikan bahan dalam gerakan menjajah umat Islam serta negara mereka.
Ketika kekuasaan berada di tangan mereka, mereka telah cuba menanam perasaan
ragu-ragu dan benci dalam diri muslimin terhadap agama Islam. Ia juga adalah
penyebab mengapa umat Islam tunduk kepada penjajah dan mengagungkan kebudayaan
Barat serta memandang rendah terhadap kebudayaan Islam.
iii. Faktor Perniagaan @ Ekonomi
Dorongan yang
ketiga yang menggerakkan pergerakan orientalisme adalah faktor perniagaan atau
ekonomi.[3]
Keinginan Barat untuk berdagang dengan orang Islam telah mendorong para
orientalis mencari tempat-tempat pemasaran bagi barang-barang keluaran mereka.
Sekaligus mereka cuba mendapatkan bahan-bahan perniagaan dari negeri-negeri
Timur dengan harga yang murah kemudian mereka menjualnya kembali dengan harga
yang mahal dan tinggi.
iv. Faktor Politik
Faktor
seterusnya ialah politik. Dorongan ini timbul setelah negara-negara Islam
mancapai kemerdekaan dan terdapat kedutaan-kedutaan negara Barat di sana. Di
sebahagian kedutaan itu terdapat bahagian kebudayaan yang berfungsi untuk
menyebarkan kebudayaan negara masing-masing dan ia merupakan pusat kajian
mereka terhadap kebudayaan negeri di mana mereka berada ketika itu.[4]
Tujuan utamanya ialah semata-mata untuk menyebarkan kebudayaan mereka sekaligus
mencuba untuk memusnahkan dan menghapuskan kebudayaan agama Islam.
Di dalam buku
yang telah dikarang oleh T.K.H. Ismail Yaakub mengatakan bahawa setelah Barat
dan Timur berpecah, negeri-negeri di Eropah telah menggiatkan usaha-usaha untuk
menakluki dan menguasai negeri-negeri Islam di Timur (Abdul Halim Mat Diah
1989: 61). Mereka mencari kelemahan-kelemahan negeri tersebut untuk mereka
menguasainya dalam segala bidang terutamanya politik. Melalui politik, mereka
menyemai semangat perpecahan di antara umat Islam sehingga ia menyebabkan
kebanyakan negara-negara Islam di Timur telah mencapai kemerdekaan tetapi cara
pemerintahannya tetap dipengaruhi oleh Barat. Gerakan pembaratan (westernisasi)
dikembangkan dalam bidang kebudayaan dengan alasan modenisasi yang merupakan ke
arah kristianisasi yang mana semua usaha mereka itu adalah hanya untuk
menghapuskan syariat Islam dan kebudayaan nasional. Ia dilakukan setelah mereka
mengetahui tentang sikap-sikap kebanyakan pemimpin utama yang bertanggungjawab
dalam mengatur strategi negara.
v. Faktor Keilmuwan
Faktor lain
yang mendorong gerakan orientalisme selain daripada yang telah disebutkan ialah
merupakan dorongan ilmiah bagi memahami selok-belok agama, adat serta budaya
dan bahasa Islam. Ia telah berlaku setelah sekian lama iaitu mulai berlakunya
peristiwa perhubungan dan keilmuan di antara orang Islam dan Barat melalui
pertukaran maklumat dan sebagainya.
Sebahagian kecil daripada
orientalis-orientalis telah mempelajari soal-soal ketimuran dan agama Islam
dengan maksud ilmiah semata-mata.[5]
Ada juga di antara mereka mendapat petunjuk dari Allah S.W.T lalu terus memeluk
agama Islam dan menjadi seorang tokoh Islam yang penting setelah mereka
mengkaji, meneliti serta menyelidik apa sahaja yang berkaitan dengan agama
Islam. Salah seorang daripadanya ialah Et Dinet (1861 – 1929 Masihi) (Abdul
Halim Hj.Mat Diah 1989: 62).
No comments:
Post a Comment